ကိုးကွယ်မှုဘာသာနှင့် ပွဲတော်များ (ပလေးတိုးနိဒါန်း) ~~~~
ရှေးခေတ် ဂရိဒေသတို့တွင် ဂရိလူမျိုးအားလုံးပင် နတ်ဒေဝါတို့ကို ကိုးကွယ်ပူဇော်ပသကြသည်။ ကောင်းကင်နတ်၊ နေနတ်၊ သမုဒ္ဒရာစောင့်နတ် စသည်တို့ ဖြစ်သည်။ ဟိန္ဒူတို့ကိုးကွယ်သော ပိဿနိုးနတ်၊ သီဝနတ် စသည်တို့နှင့် တစ်စိတ်အားဖြင့် တူနိုးအံ့ကြသည်။
နတ်ဒေဝါများ
ဇုနတ်မင်းသည် ဒေဝါဓိပတိ ဖြစ်သည်။ သိကြားနှင့် ခပ်ဆင်ဆင် တူသည်။ ကောင်းသူကိုကယ် မကောင်းသူကို ပယ်သူဖြစ်သည်။ ဝရဇိန်လက်နက် ကိုင်ဆောင်သူ ဖြစ်သည်။ နတ်တို့၏အဖ၊ လူတို့၏အဖဟု ယူဆကြသည်။ အပေါ်လို (Apollo) သည် သူရိယဒေဝနေနတ်သား ဖြစ်သည်။ ဒယ်လဖီမြို့တွင် အပေါ်လိုနတ်သား အကြီးအကျယ် တည်ဆောက်ကိုးကွယ်ကြသည်။ နတ်မေးချင်ကြသောအခါ ဂရိလူမျိုးအားလုံးသည် အပေါ်လိုကို မေးလေ့ရှိသည်။ ထိုအခါ အပေါ်လိုသည် မိမိ၏ နိမိတ်ဟောမယ်တော်ကြီးမှ (ဝါ) ပုစ္ဆာန်းနတ်ဆရာ (အမျိုးသမီး) မှတစ်ဆင့် နိမိတ်ဟောစကားကို ဆိုတတ်သည်။ နိမိတ်ဟောစကားသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ပဟေဠိဆန်သည်ဟု ဆိုသည်။
ပုံစံကား ပါရှားနိုင်ငံနှင့် စစ်ဖြစ်စဉ်ကသော် အပေါ်လိုနတ်ကို မေးကြရာ အပေါ်လိုက ပုစ္ဆာန်းနတ်ဆရာမှတစ်ဆင့် သစ်သားဖြင့်ပြုသော တံတိုင်းကိုသုံးလျှင် စစ်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဟောသည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုအခါ အက်သင်းမြို့လွှတ်တော်တွင် သစ်တပ်ကို သုံးရမည်လော၊ တိုက်သင်္ဘောကို သုံးရမည်လောဟု ဆွေးနွေးကြသည်ဟု ဆိုသည်။ ကံအားလျော်စွာ တိုက်သင်္ဘောသုံးရန် ဆုံးဖြတ်မိကြ၍ ရေတပ်ကို အင်အားဖြည့်သည်။ နောက်ဆုံး ရေတပ်တိုက်ပွဲတွင် ပါရှင်တို့ကို အနိုင်ရလိုက်သည်ဟု ဆိုသည်။ ဇုနတ်မင်းနှင့် အပေါ်လိုနတ်အပြင် အခြားသော နတ်သား၊ နတ်သမီးများလည်း ရှိသေးသည်။ ပုံစံကား၊ အာသီန (Athena) နတ်သမီးသည် အက်သင်းမြို့တော်ရှင်မ ဖြစ်သည်။ အာတီမိ (Artemis) သည် သားဖွားနတ်သမီး ဖြစ်၍ ထိုနတ်သမီးကို ဝမ်းဆွဲတို့ ပူဇော်ပသကြသည်။ မျူဆ (Muses) နတ်သမီးများသည် ကဗျာနတ်သမီးများ ဖြစ်သည်။ သူရဿတီနတ်သမီးနှင့် ခပ်ဆင်ဆင်တူသည်။ ထိုနတ်သမီးများကို ကဗျာစာဆိုတို့ ပင့်ကြ၊ ပူဇော်ကြသည်။
အက်ဖရာဒိုက်တိ (Aphrodite) သည် မေတ္တာနတ်သမီး ဖြစ်၍ ထိုနတ်သမီးကို အချစ်လိုသူတို့ ပူဇော်ပသကြသည်။ ဒိုင်အာနိုင်းဆ (Dionysus) သည် အပျော်အရွှင်နတ်သားလည်း ဖြစ်၍ ဝိုင်သေရည်နတ်သားလည်း ဖြစ်သည်။ ရွက်နုထွက်ချိန်၊ သီးချိန်၊ ပွင့်ချိန်တို့ကို ဖန်တီးသူဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ ဒိုင်အာနိုင်းဆကို ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများတွင် ပူဇော်ပသကြသည်။ ဟေဒိ (Hades) သည် မြေအောက်ဘုံကို အုပ်စိုးသောနတ်ဖြစ်သည်။ ဤသို့ဖြင့် နတ်ဒေဝတာကိုးကွယ်မှုသည် သာမန်အားဖြင့် ရှေးခေတ်ဂရိလူမျိုးတို့ လက်ခံသောဘာသာဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။
ဂရိတို့၏ ဂုဏ်သိက္ခာတရား
တစ်ဖန် ရှေးခေတ်ဂရိတို့၏ဘဝတွင် လေးနက်သောအစိတ်အပိုင်းလည်း ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ ဂရိတို့ အလေးအမြတ်ပြုသော တရားတစ်ခုသည် မဇ္ဈိမပဋိပဒါ တရားဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ဂရိတို့၏ ဂုဏ်သိက္ခာတရားများလည်း ရှိသေးသည်။ ဂရိတို့သည် ဂုဏ်သိက္ခာတရားများကို လူ့ဘဝ၏ ပန်းတိုင်တစ်ခုဟု ယူဆကြသည်။ ဂုဏ်သိက္ခာဟူသောစကားသည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြစ်သော ‘ဗားတယူး’ (Virtue) မှ မြန်မာပြန်ထားသော စကားဖြစ်သည်။ တစ်ဖန် ‘ဗားတယူး’ သည် ဂရိဘာသာ ‘အရီတိ’ (Arete) မှ အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်ထားသော စကားဖြစ်သည်။ အဋ္ဌကထာဆရာတို့ကဆိုကြသည်မှာ ‘ဗားတယူး’ ဟူသော အင်္ဂလိပ်ဝေါဟာရသည် ဂရိတို့၏ ဆိုလိုရင်းအနက်ကို တိတိကျကျ မဟောနိုင်ဟု ဆိုပါသည်။
ဂရိတို့၏အလိုမှာ သက်ရှိဖြစ်စေ၊ သက်မဲ့ဖြစ်စေ သူ့သဘာဝအလိုက် သိဒ္ဓိမြောက်အောင်၊ ကောင်းသည်ထက်ကောင်းအောင် ပြုတတ်သော သဘောကို ဆိုလိုသည်ဟု သိရသည်။ ပုံစံကား ဓား၏ဂုဏ်သိက္ခာသည် ပြတ်အောင် ဖြတ်တတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ မြင်း၏ဂုဏ်သိက္ခာသည် လျင်မြန်စွာပြေးတတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဆေးဆရာ၏ဂုဏ်သိက္ခာသည် လူမမာ ကျန်းမာအောင် ဆေးကုတတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ လူခပ်သိမ်းတို့အဖို့မှာ ဂုဏ်သိက္ခာဟူသည် လောကတွင် လူတော်လူကောင်း ဖြစ်အောင် ပြုတတ်သော ဂုဏ်သိက္ခာဖြစ်သည်။ ဂုဏ်သိက္ခာစုတွင် (က) သူရသတ္တိရှိခြင်း၊ (ခ) စောင့်စည်းမှု သံယမတရားရှိခြင်း၊ (ဂ) တရားစောင့်ခြင်း (ဝါ) သဒ္ဓမ္မတရားရှိခြင်း၊ (ဃ) ဝိဇ္ဇာအသိတရားရှိခြင်း ဂုဏ်သိက္ခာလေးပါးသည် ဂရိတို့အမြတ်နိုးဆုံးဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ ဆော့ခရိတ္တအဖို့မှာ ဝိဇ္ဇာမဂ္ဂသည် (ဝါ) ပညာသဘောသည် ဂုဏ်သိက္ခာခေါင်ချုပ်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ တစ်ဖန် ပလေးတိုး၏ ကထာစာတမ်းများတွင် ဆော့ခရတ္တိ ပြောဆိုလေ့ရှိသော အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန် (Heaven or God) အဂ္ဂဘုံ (ဝါ) အဂ္ဂဘုံရှင်သည် သတ္တဝါအပေါင်းတို့တွင် ပထမဖြစ်နှင့်သော မဟာဗြဟ္မာကြီးသဘောနှင့် တစ်စိတ်အားဖြင့် တူနိုးအံ့ထင်သည်။
ဂရိပွဲတော်များ
ရှေးခေတ် ဂရိတို့သည် ကာယဗလအလှကို မြတ်နိုးသူများ ဖြစ်သည်။ နတ်ပူဇော်ပွဲကျင်းပသောအခါ အားကစားပြိုင်ပွဲပါလေ့ရှိသည်။ အားကစားပြိုင်ပွဲသာမက စာဟောပြိုင်ပွဲ၊ ပြဇာတ်ပြိုင်ပွဲ၊ ဂီတပြိုင်ပွဲတို့လည်း ပါတတ်ကြသည်။ အိုလံပီယာမြို့ရှိ ဇုနတ်မင်းပူဇော်ပွဲတွင် ပါသော အိုလံပစ်အားကစားပွဲသည် အကြီးဆုံး အစည်ကားဆုံး ပွဲတစ်ပွဲဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုပွဲသို့ ဂရိနိုင်ငံ အသီးသီးမှ လာ၍ပြိုင်ကြသည်။ အောင်ပန်းပန်ရသူတိုင်းတွင် အလွန် ချီးကျူးကြသည်။ စာဆိုတို့သည် ထိုသူတို့အကြောင်းကို စာဖွဲ့ကြသည်ဖြစ်ရာ အောင်ပန်းပန်ရသူတို့သည် ဂရိလောကတစ်ခုလုံးတွင် ကျော်စောသတင်းကို ရကြသည်။ အိုလံပစ်ပွဲတွင် အပြေးပြိုင်ပွဲ၊ အခုန်ပြိုင်ပွဲ၊ လှံလျင်ပြိုင်ပွဲ၊ နပန်းပွဲ၊ လက်ဝှေ့ပွဲ၊ စကြာပစ်ပွဲ၊ ရထားပြိုင်ပွဲ၊ မြင်းပြိုင်ပွဲတို့ ပါတတ်ကြသည်။ ကိုယ်အလှနှင့် စိတ်အလှတို့သည် ဒွန်တွဲလျက်ရှိသည်ဟု ဂရိတို့ ယူဆကြသဖြင့် ပစ္စည်းရှိသူများသည် မိမိတို့၏ သား၊ ညီ စသည်တို့ကို အားကစားလေ့ကျင့်စေ၍ ပြိုင်ပွဲဝင်စေသည်။
ကိုးကွယ်မှုဘာသာနှင့် ပွဲတော်များ (ပလေးတိုးနိဒါန်း)
